Thủ tục khởi kiện tranh chấp đất đai xác định ranh giới đất liền kề

Giải quyết tranh chấp đất đai là một quá trình pháp lý khó khăn và phức tạp, có thể mất nhiều thời gian. Một trong số đó, các tranh chấp liên quan đến ranh giới giáp ranh thường diễn ra rất phổ biến. Trong bài viết dưới đây, hãy cùng Luật Bắc Dương phân tích, làm rõ quy trình giải quyết tranh chấp đất đai giữa hai bên giáp ranh.

1. Ranh giới đất là gì?

Hiện nay, chưa có bất kỳ văn bản pháp lý nào ghi nhận thuật ngữ “ranh giới đất”. Song, tại khoản 1 Điều 3 Luật Đất đai 2013 quy định “thửa đất là phần diện tích đất được giới hạn bởi ranh giới xác định trên thực địa hoặc được mô tả trên hồ sơ”. 

Như vậy, có thể hiểu, ranh giới sử dụng đất đai được xác định bằng mốc giới cụ thể do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền giao đất hoặc cho thuê đất thực hiện khi giao đất, cho thuê đất trên thực địa; được ghi trong quyết định giao đất, cho thuê đất và được mô tả trong hồ sơ địa chính.

2. Quy định xác định ranh giới bất động sản liền kề

Nguyên tắc xác định ranh giới giữa các thửa đất liền kề được ghi nhận tại Điều 175 Bộ luật Dân sự 2015, cụ thể:

“1. Ranh giới giữa các bất động sản liền kề được xác định theo thỏa thuận hoặc theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Ranh giới cũng có thể được xác định theo tập quán hoặc theo ranh giới đã tồn tại từ 30 năm trở lên mà không có tranh chấp.

Không được lấn, chiếm, thay đổi mốc giới ngăn cách, kể cả trường hợp ranh giới là kênh, mương, hào, rãnh, bờ ruộng. Mọi chủ thể có nghĩa vụ tôn trọng, duy trì ranh giới chung.”

Như vậy, ranh giới bất động sản liền kề được xác định theo:

– Thoả thuận;

– Quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền;

– Tập quán;

– Ranh giới đã tồn tại từ 30 năm trở lên mà không có tranh chấp.

Ngoài ra, các bên không được có hành vi lấn, chiếm, thay đổi mốc giới ngăn cách, kể cả trong trường hợp ranh giới là kênh, mương, hào, rãnh, bờ ruộng. 

>>> Tham khảo ngay: Cha mẹ tặng đất, chuyển nhượng đất đai cho con 

Đồng thời, việc xác định ranh giới liền kề được thực hiện theo quy định cụ thể tại điểm 1.2 khoản 1 Điều 11 Thông tư 25/2014/TT-BTNMT, theo đó:

“Ranh, giới thửa đất được xác định theo hiện trạng đang sử dụng, quản lý và chỉnh lý theo kết quả cấp Giấy chứng nhận, bản án của Toà án có hiệu lực thi hành, kết quả giải quyết tranh chấp của cấp có thẩm quyền, các quyết định hành chính của cấp có thẩm quyền có liên quan đến ranh giới thửa đất.

Trường hợp đang có tranh chấp về ranh giới thửa đất thì đơn vị đo đạc có trách nhiệm báo cáo bằng văn bản cho Uỷ ban nhân dân cấp xã nơi có thửa đất để giải quyết. Thứ ba, trường hợp tranh chấp chưa giải quyết xong trong thời gian đo đạc ở địa phương mà xác định được ranh giới thực tế đang sử dụng, quản lý thì đo đạc theo ranh giới thực tế đang sử dụng, quản lý đó; nếu không thể xác định được ranh giới thực tế đang sử dụng, quản lý thì được phép đo đạc vẽ khoanh bao các thửa đất tranh chấp […]”.

Như vậy, cách xác định ranh giới đất liền kề được các định:

– Nếu không có tranh chấp: Xác định theo hiện trạng đang sử dụng, quản lý và chỉnh lý theo kết quả của cấp có thẩm quyền.

– Nếu có tranh chấp:

+ Nếu tranh chấp chưa giải quyết xong trong thời gian đo mà xác định được ranh giới thực thế thì đo đạc theo ranh giới thực tế đang sử dụng, quản lý đó;

+ Nếu tranh chấp chưa giải quyết xong trong thời gian đo mà không xác định được ranh giới thực tế đang sử dụng, quản lý thì được phép đo vẽ khoanh bao các thửa đất tranh chấp. 

3. Thủ tục khởi kiện tranh chấp đất đai xác định ranh giới đất liền kề 

3.1 Thẩm quyền giải quyết 

– Hoà giải tại cơ sở: Uỷ ban nhân dân cấp xã

– Các trường hợp cụ thể:

+ Tranh chấp mà đương sự có các giấy tờ liên quan: Toà án dân sự cấp huyện

+ Tranh chấp mà đương sự không có các giấy tờ liên quan: Chủ tịch UBND cấp huyện hoặc Chủ tịch UBND cấp tỉnh hoặc Toà án dân sự cấp huyện 

+ Có yếu tố nước ngoài: UBND cấp tỉnh hoặc Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường hoặc Toà án dân sự cấp huyện 

– Cơ sở pháp lý: Điều 202, 203 Luật Đất đai 2013, Điều 35, 36 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP 

3.2 Thủ tục khởi kiện tranh chấp đất đai 

– Bước 1. Hoà giải

Hoà giải là điều kiện bắt buộc nếu các bên muốn tiến tới giải quyết tranh chấp bằng con đường Toà án, trừ khi tranh chấp đó liên quan đến quyền sử dụng đất như: Tranh chấp về giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất, về thừa kế quyền sử dụng đất,…

– Bước 2. Khởi kiện đến cơ quan Nhà nước có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai xác định ranh giới đất liền kề

+ Đối với tranh chấp đất đai mà đương sự có Giấy chứng nhận hoặc một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật Đất đai 2013 và tranh chấp về tài sản gắn liền với đất thì do Toà án nhân dân giải quyết theo quy định;

+ Đối với tranh chấp đất đai mà đương sự không có Giấy chứng nhận hoặc không có một trong các loại giấy tờ theo quy định thì lựa chọn một trong hai hình thức giải quyết sau:

• Nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại Uỷ ban nhân dân cấp có thẩm quyền. Nếu không đồng ý với quyết định giải quyết thì có quyền khiếu nại đến Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính;
• Khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự. 

– Cơ sở pháp lý: Điều 203 Luật Đất đai 2013

>>> Tham khảo ngay: Dịch vụ tư vấn Luật Đất Đai uy tín tại Luật Bắc Dương

3.3 Hồ sơ khởi kiện

– Đơn khởi kiện theo Mẫu số 23-DS, ban hành kèm theo Nghị quyết số 01/2017/NQ-HĐTP; 

– Căn cước công dân/Chứng minh nhân dân/Sổ hộ khẩu;

– Biên bản hoà giải không thành tại Uỷ ban nhân dân cấp xã; 

– Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất;

– Các giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất;

– Các tài liệu chứng minh cho yêu cầu khởi kiện: Hồ sơ địa chính qua các thời kỳ liên quan đến diện tích đất tranh chấp, trích lục bản đồ,…

– Các tài liệu khác theo yêu cầu

Trên đây là thủ tục khởi kiện tranh chấp đất đai xác định ranh giới đất liền kề và các loại giấy tờ cần chuẩn bị. Hy vọng bài viết đã mang lại cho bạn những kiến thức bổ ích. Nếu có bất kỳ thắc mắc hoặc câu hỏi nào, vui lòng liên hệ đến hotline 1900.996626 để được tư vấn miễn phí!